Dus, zeg je niets, dan kan dat heel wat zeggen, zeg je wél wat, dan doen de woorden er beduidend minder toe dan de toon waarin je het zegt en het gebaar dat je er bij maakt.
Lijkt ingewikkeld en dat is het ook, vooral omdat het per context kan verschillen en ook nog eens per cultuur. Wij, 70 plussers doen dat al járen en het lijkt volkomen automatisch te gaan en dat doet het ook. Als je iets al zo lang doet, hoef je er eigenlijk niet meer bij na te denken.
Alhoewel, stel nou eens dat je de woorden en bijbehorende gezichtsuitdrukking niet goed gebruikt (óók al járen), dan zou het zo maar kunnen zijn dat je al jaren niet duidelijk bent en dus niet goed begrepen wordt. Dat blijkt in de beste families voor te komen, terwijl niemand zich realiseert hoe dat nou toch komt.

Is er geen vergelijking in onze ‘data-base’ dan wordt het best wel lastig om te begrijpen wat de anderen bedoelen. Het kán wel, alleen hebben wij daar dan een ‘open mind’ voor nodig, waarbij het ‘nieuwe’ wordt toegevoegd aan het oude, in plaats van te blokkeren door “dat hadden of deden wij vroeger niet” of “ik doe of denk nooit zo”.

Herkenbaar? Een voorbeeld? Dansen van vroeger of dansen van nú. Wij kennen het ‘slijpen’, de ‘jive’, de foxtrot en de twist en misschien zelfs wel de tango. De ‘jeugd’ misschien ook wel, al kennen zij ook de ‘hiphop’, ‘streetdance’, ‘dancehall’. “ze doen maar wat”, hoor ik mijzelf zeggen. Dat is natuurlijk niet waar. Ik begrijp het gewoon niet, mijn brein heeft geen vergelijkingsmateriaal, dus…. . Wat dan te denken van ‘taal’, terwijl dat maar zo’n klein deel van onze communicatie beheerst, woorden als ‘cool’ of ‘vet’, daar staan voor ons toch heel andere begrippen voor, nietwaar. Inmiddels went het wel, al klinkt het uit ‘onze’ monden belachelijk. “Hoe was het concert”? “vet cool…”, schei nou toch uit! “Super” ook zo’n inmiddels geaccepteerde kreet, álles is ‘super’, het weer, een idee, een film, een boek, noem maar op. De gradatie in leuk, leuker, leukst is verdwenen, het is allemaal ‘super’. En, even voor de duidelijkheid, dat is het beslist níet. En het geeft niet, iedere tijd heeft zijn taal en zo ook zijn eigen aardigheden, laten wij het daar op houden.

Als begrijpen vóór begrepen komt, hebben wij een uitdaging om te luisteren naar al dat ‘nieuws’ en het te vertalen naar wat wij kennen en herkennen. De jongeren zal dat niet lukken, daarvoor is hun data-base (nog) te klein, zij hebben geen vergelijkingsmateriaal. Het ‘non-verbale’ heeft gelukkig veel meer overeenkomsten, al zegt ons lijf vaak iets anders dan wij willen uitdrukken. In onze hoofden zijn de meesten nog rond de twintig, het lijf daarentegen, laat vaak iets anders zien. Het opstaan of gaan zitten, de soepele tred, het wordt allemaal anders. Onuitgesproken leest zo een ander je leeftijd (of gezondheidsniveau) en zeker jongeren ontkomen niet aan een (onbewust) oordeel, dát zit namelijk wél in hun dat-base. Bijvoorbeeld in het verkeer zie je welke associaties het oproept, “heeee ouwe, schiet eens op”, “die zouden ze zijn rijbewijs moeten afnemen, levensgevaarlijk” (soms terecht, al geldt dat voor alle leeftijden).

Dit was niet het hele verhaal… Klik hier om de rest te lezen. 

Dit was een bijdrage van Constant Lamp. Wilt u meer lezen van Constant? Klik dan op deze link.