De wereld van vandaag evolueert in een razend tempo. Dit geldt met name voor media en technologie, en dit heeft invloed op onze mediawijsheid. Hoewel we de afgelopen vijf jaar enige vooruitgang hebben geboekt, lopen we achter op de snel veranderende mediawereld. Het is cruciaal om te blijven werken aan mediawijsheid voor iedereen.

Laten we naar de cijfers kijken. Uit een recent onderzoek van Kantar Public blijkt dat 58% van de volwassen Nederlanders boven de 18 jaar, wat neerkomt op 8,4 miljoen mensen, nog steeds onvoldoende mediawijsheid heeft. Bij jongeren tussen de 12 en 18 jaar is dit cijfer 0,7 miljoen. Dat betekent dat bijna 9,1 miljoen Nederlanders niet de nodige mediawijsheid bezitten.

Hoewel deze cijfers een verbetering laten zien in vergelijking met 2018, blijft het lastig om bij te blijven in het snel veranderende digitale landschap. Het tempo waarmee nieuwe technologieën en media verschijnen, is adembenemend. We hebben te maken met generatieve AI, geloofwaardige deepfakes, en een stortvloed aan nieuwe apps.

Mediawijsheid is echter meer dan alleen digitale vaardigheden. Het gaat om het begrip van complexe mediakwesties en de vaardigheid om grip te houden op de snel veranderende mediawereld. Het vermijden van kloven in de samenleving is cruciaal.

Het onderzoek van Kantar Public wijst op een gebrek aan kritisch denken over media. Veel Nederlanders denken niet na over hoe media tot stand komen en welke belangen erachter schuilen. Ze schenken te weinig aandacht aan zaken zoals nepnieuws en online veiligheid.

Cybercriminaliteit, inclusief phishing, is de afgelopen jaren verdrievoudigd, maar online veiligheid krijgt niet de aandacht die het verdient. Een kritische benadering van online inhoud is van essentieel belang.

Jongeren worstelen met een gezonde digitale balans. Overmatig mediagebruik leidt tot verminderde productiviteit, maar er wordt weinig over gesproken. Meer dan de helft van de jongeren denkt niet na over digitale omgangsvormen en praat niet over dit probleem.

Het is van het grootste belang dat we de mediawijsheid verbeteren. In 2024 begint een nieuw vijfjarenplan van Netwerk Mediawijsheid, gericht op begrip, plezier en profijt van mediagebruik en het aanpakken van desinformatie, digitale balans en sociale omgangsvormen. Het is een uitdaging die we samen moeten aangaan. In deze snel veranderende wereld is mediawijsheid relevanter dan ooit. Samen kunnen we een mediawijze samenleving creëren waarin iedereen kan gedijen.